Kościół Parafialny
Kościół farny pw. św. Tomasza – od 9 II 1971r. mocą dekretu „Sacra Congregatio pro Cultu Divino” nosi godność Bazyliki Mniejszej.
Po 1325 r. wzniesiono dwa zachodnie przęsła prezbiterium (pierwotnie zamknięte prostokątni e), a do połowy wieku XIV etapowo pseudobazylikowy korpus o niskich ośmiobocznych filarach i profilowanych arkadach międzynawowych, nad którymi istniały duże przezrocza, później zamurowane. Zbudowano również dolną część wieży (pierwotnie z dużym oknem nad portalem głównym) i wieloboczną wieżyczkę przy północnej części fasady, Prawdopodobnie wtedy już zasklepiono nawy boczne sklepieniem krzyżowo-żebrowym (w jednym przęśle nawy południowej zachowane sklepienie trójpodporowe). W 2. połowie XIV w. podwyższono nawę główną przez wprowadzenie układu bazylikowego. Z tego czasu pochodzą służki z głowicami baldachimowymi i figurką mężczyzny oraz maswerkowe wsporniki sklepienia, na zewnątrz natomiast sterczynowo-blendowy szczyt nawy oraz miejsca po nie zrealizowanych łukach odporowych. Na początku XV w. przedłużono prezbiterium o trójbocznie zamknięte oskarpowane przęsło, zwieńczone nad zamknięciem attyką z blendami i wimpergami. Po 1460 r. nawa główna została nakryta czteroramiennym sklepieniem gwiaździstym oraz podwyższono wieżę. Na początku XVII w. dobudowano kaplicę grobową Działyńskich w narożu między nawą południową a prezbiterium.
Kościół gotycki, orientowany. Murowany z cegły w układzie gotyckim. Prostokątny, trójnawowy, czteroprzęsłowy, oskarpowany korpus, do którego od wschodu przylega trójbocznie zamknięte, trójprzęsłowe prezbiterium, również oskarpowane. W zachodnie przęsło korpusu wtopiona kwadratowa wieża. Przy południowej ścianie korpusu prostokątna kruchta boczna, a przy południowej ścianie prezbiterium kaplica Działyńskich. Od północy do prezbiterium dostawione zakrystia i składzik.
Ściany boczne korpusu – czteroosiowe wyznaczone przez otwory okienne oraz portal wejściowy wraz z kruchta w ścianie południowej.
Ściany boczne prezbiterium – trójosiowe, częściowo przesłonięte przez bryły zakrystii i składziku od północy oraz kaplicy Działyńskich od południa z manierystycznym szczytem wschodnim.
Wieża z kondygnacjami dekorowanymi dwułucznymi i prostokątnymi blendami z podziałami krzyżowymi. Górne kondygnacje przeprute bliźnimi otworami.
Bazylikowy korpus wsparty jest na ośmiobocznych filarach i profilowanych arkadach między nawowych, nad którymi widoczne są zamurowane później duże przezrocza.
Nawy boczne korpusu przekryte sklepieniem krzyżowo-żebrowym z maswerkowymi wspornikami sklepiennymi oraz żebrami spływającymi w służki z głowicami baldachimowymi (jedna z figurką mężczyzny); w jednym przęśle nawy południowej tzw. sklepienie trójpodporowe. W nawie środkowej czteroramienne sklepienie gwiaździste z dodatkowymi żeberkami koło żebra przewodniego.
Wnętrze kościoła ozdobione ściennymi polichromiami pochodzącymi z różnych okresów: średniowiecznymi, manierystycznymi oraz barokowymi. Ze średniowiecznych na uwagę zasługują: malowidła na ścianach prezbiterium z umieszczonymi w rzędach maswerkowych arkadek postaciami Mater Misericordiae, Archanioła Michała, św. Jana Chrzciciela i apostołów (pół. XIV w.), w nawie głównej, w ostrołukowej wnęce nad łukiem tęczowym, Chrystus Ukrzyżowany (koniec XIV w.), obramowanie z liściastej gałęzi oraz obramienia żeber sklepiennych (z 2. połowy XV w.), pod chórem muzycznym Tron Łaski i św. Jan Chrzciciel (koniec XIV w.), w nawie południowej przedstawienie Dobrej i Złej Modlitwy (około połowy XV w.) oraz na sklepieniu symbole ewangelistów (z 2. połowy XV w.). Świątynia ta słynie z największego w Polsce zespołu malowideł ściennych z l. połowy XVII w. – na stropie w prezbiterium (scena z niewiernym Tomaszem, sceny pasyjne, Zwiastowanie i święci – 1638 r.), na ścianach prezbiterium (ewangeliści), na ścianach nawy głównej (postacie królów i proroków wokół arkad), a po bokach obramienia rollwerkowo-roślinnego – 1642 r.; w wielkich blendach sceny Oblężenia Nowego Miasta przez Szwedów w 1628 r., Chrystus nauczający w świątyni, Wręczenie kluczy Piotrowi, a także kompozycje o charakterze moralizatorskim, związane ze śmiercią i zbawieniem.
Organy o zewnętrznej oprawie wczesnobarokowej z 1610 r. i późniejszym, wtórnym wyposażeniu instrumentu, przebud. M. Terletzki – B. Goebel, Królewiec, 1909 r. (op. 256); instrument: traktura pneumatyczna, wiatrownice pneumatyczno-stożkowe, 2 miechy wielofałdowe, 27 rejestrów, 2 manuały + pedał.
